uczenie się

Brudna 12-ka GORDONA

12 błędów w komunikacji, które utrudniają dogadywanie się z innymi

Thomas Gordon, psychoterapeuta i doradca rodzinny, autor bestsellerów „Wychowanie bez porażek” i „Jak dobrze żyć z ludźmi”, opracował wyczerpującą listę blokad w komunikacji i nazwał je „brudną dwunastką” niszczycieli komunikacji. Jakich więc zwrotów i reakcji powinniśmy unikać, żeby konstruktywnie komunikować się z innymi, uczyć innych, uczyć się od innych?

1. KRYTYKOWANIE

Niektórzy rodzice sądzą, że krytykowanie dzieci poprawi ich zachowanie, nauczyciele – że krytyczna opinia pomaga uczniom się uczyć i pobudza ich ambicje, a pracodawcy– że krytyczna ocena mobilizuje pracowników do wydajniejszej pracy. Skłonność do przyjmowania lub odrzucania tego, co mówi druga osoba, jest częstym i silnym mechanizmem niemal w każdym z nas i stanowi zarazem jedną z najsilniejszych barier w kontaktach z innymi ludźmi.

2. PRZEZYWANIE

Nadawanie etykiet, poniżanie kogoś lub podciąganie go pod stereotyp: „No tak, typowa kobieta” zamyka drogę do poznania drugiego człowieka i uniemożliwia zrozumienie go. 

3. STAWIANIE DIAGNOZY

Czy znasz to uczucie bezsilności i frustracji, kiedy próbujesz wyjaśnić swoje zachowanie, ale ktoś inny wie lepiej, co tobą kieruje? Droga do porozumienia kończy się wtedy przepaścią.

4. CHWALENIE POŁĄCZONE Z OCENĄ

„Jesteś mądrym człowiekiem, jestem pewna, że wymyślisz coś na ten mój problem”. Pochwała połączona z oceną jest niebezpieczna dla komunikacji z dwóch powodów. Pozytywne ocenianie innych może być używane w celu osiągnięcia ukrytych korzyści i skłonienia ludzi do zmiany zachowania.

Takie nadużycie pochwały sprawia, że inni czują się manipulowani, przestają nam ufać i wierzyć w nasze słowa. Poza tym chwalenie innych budzi w nich często zestawy zaprzeczeń, np. „Nie wydaje mi się, aby to było aż tak dobre” przez co bardziej szkodzi, niż pomaga chwalonej osobie.

5. ROZKAZYWANIE

„Masz natychmiast odrobić lekcje!”- Wielu ludzi mocno wierzy w skuteczność komunikatu opartego na przymusie i sile, ale na dłuższą metę prowadzić do buntu, stawiania oporu i trudnych do rozwiązania konfliktów. Pamiętaj, że rozkazywanie może wymusić czyjeś posłuszeństwo, ale pokazuje zarazem posłusznej osobie, że jej zdanie nie jest nic warte, co obniża jej samoocenę.

6. GROŻENIE

Grożenie negatywnymi konsekwencjami „Zrobisz to albo …”prowadzi do takich samych negatywnych rezultatów jak rozkazy.

7. MORALIZOWANIE

Kounikaty Powinnaś/nie powinnaś np.„Nie powinnaś notować w ten sposób”, „Powinieneś ją przeprosić” budzą niepokój i poczucie winy, a także uniemożliwiają ludziom szczere wyrażanie siebie.

8. ZBYT WIELE PYTAŃ

Stawianie pytań zamkniętych, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie” oraz odpytywanie i stwarzanie atmosfery przesłuchania powodują niepokój i pobudzają reakcje obronne.

9. UDZIELANIE RAD

Dawanie drugiej osobie recepty na jej problemy, np. „Ja bym na twoim miejscu…”, „To łatwe, najpierw trzeba…”. pokazuje  brak zaufania do inteligencji i możliwości poradzenia sobie z trudnościami. Doradca rzadko rozumie w całości sytuację, gdyż ludzie, którzy dzielą się swoimi troskami, pokazują często tylko wierzchołek góry lodowej. To ogromne ryzyko brać w takiej sytuacji na siebie odpowiedzialność za rozwiązanie problemów innych.

10. ODWRACANIE UWAGI

„Myślisz, że masz problem z matematyką? Posłuchaj, co mi się przydarzyło na chemii”. Może być oznaką braku umiejętności aktywnego słuchania, ale też z oporu przed towarzyszeniem innym w przeżywaniu ich trosk. Gdy pojawia się często w języku dorosłych, rodziców, korepetytorów może nie wspierać efektywnej nauki dziecka.

11. LOGICZNE ARGUMENTOWANIE

Próba przekonania drugiej osoby poprzez odwoływanie się do faktów lub logiki, bez brania pod uwagę emocjonalnego aspektu sytuacji, np. „Gdyby nie ten słaby internet, nie miałbyś kłopotów z przygotowaniem do zajęć zdalnych”. Kiedy w nauce  pojawi się stres lub konflikt, najgorszą rzeczą, jaką możemy zrobić, jest odwołanie się do logicznych argumentów. Zimny dystans i skupienie na argumentach jest sposobem na oderwanie się od nieprzyjemnych uczuć, ale może wprowadzić rozmówcę we wściekłość. Gdy uczeń/kursant  ma problem lub gdy pojawia się problem w relacji interpersonalnej z nauczycielem/trenerem/coachem, główną kwestią są właśnie uczucia. Gdy korzysta się z logiki, by uniknąć emocjonalnego zaangażowania, opuszcza się drugą osobę w najmniej właściwym momencie”.

12. USPOKAJANIE

„Nie martw się”, „Wszystko będzie dobrze”. Oznaczają z jednej strony dobre intencje,  a z drugiej strony to, że osoba, która uspokaja nie chce albo nie potrafi podjąć wysiłku związanego ze współodczuwaniem z drugą osobą.